Linux Komutları Rehberi: Temel ve İleri Düzey Komutlar

Linux işletim sistemi, güçlü komut satırı arayüzü sayesinde sistem yönetimi ve geliştirme süreçlerinde büyük avantaj sağlar. Bu kapsamlı rehberde, hem yeni başlayanlar hem de deneyimli kullanıcılar için temel ve ileri düzey Linux komutlarını ele alacağız.

Temel Linux Komutları

Linux’ta yeni olanlar için, aşağıdaki temel komutlar günlük kullanım için esastır:

1. ls – Dizin İçeriğini Listeleme

ls
ls -l  # Detaylı liste
ls -a  # Gizli dosyaları da göster

2. cd – Dizin Değiştirme

cd /home/kullanici
cd ..  # Üst dizine git
cd ~   # Ana dizine git

3. pwd – Mevcut Çalışma Dizinini Gösterme

pwd

4. mkdir – Yeni Dizin Oluşturma

mkdir yeni_klasor

5. rm – Dosya veya Dizin Silme

rm dosya.txt
rm -r klasor  # Dizini ve içeriğini sil

6. cp – Dosya veya Dizin Kopyalama

cp kaynak.txt hedef.txt
cp -r kaynak_klasor hedef_klasor

7. mv – Dosya veya Dizin Taşıma/Yeniden Adlandırma

mv eski.txt yeni.txt
mv dosya.txt /hedef/dizin/

Sistem Bilgisi ve Yönetimi Komutları

Sistem hakkında bilgi almak ve yönetmek için kullanılan komutlar:

1. uname – Sistem Bilgisi

uname -a  # Tüm sistem bilgisini göster

2. top – Sistem Kaynak Kullanımı

top

3. df – Disk Kullanımı

df -h  # İnsan okunabilir format

4. free – Bellek Kullanımı

free -m  # Megabayt cinsinden göster

Dosya İçeriği ve Düzenleme Komutları

Dosya içeriğini görüntülemek ve düzenlemek için kullanılan komutlar:

1. cat – Dosya İçeriğini Görüntüleme

cat dosya.txt

2. less – Büyük Dosyaları Sayfa Sayfa Görüntüleme

less buyuk_dosya.log

3. nano – Metin Editörü

nano dosya.txt

4. vim – Gelişmiş Metin Editörü

vim dosya.txt

Ağ Komutları

Ağ bağlantılarını yönetmek ve kontrol etmek için kullanılan komutlar:

1. ifconfig – Ağ Arayüzü Yapılandırması

ifconfig

2. ping – Ağ Bağlantısını Test Etme

ping google.com

3. netstat – Ağ İstatistikleri

netstat -tuln

Paket Yönetimi Komutları

Debian/Ubuntu tabanlı sistemlerde paket yönetimi için kullanılan komutlar:

1. apt-get – Paket Yöneticisi

sudo apt-get update
sudo apt-get install paket_adi

2. dpkg – Debian Paket Yöneticisi

dpkg -i paket.deb

İleri Düzey Linux Komutları

Daha deneyimli kullanıcılar için ileri düzey komutlar:

1. sed – Akış Editörü

sed 's/eski/yeni/g' dosya.txt

2. awk – Metin İşleme Aracı

awk '{print $1}' dosya.txt

3. grep – Metin Arama

grep "aranacak_kelime" dosya.txt

4. find – Dosya ve Dizin Arama

find /home -name "*.txt"

Güvenlik ve İzin Komutları

Dosya ve dizin izinlerini yönetmek için kullanılan komutlar:

1. chmod – İzinleri Değiştirme

chmod 755 dosya.sh

2. chown – Sahiplik Değiştirme

chown kullanici:grup dosya.txt

3. sudo – Yönetici Olarak Komut Çalıştırma

sudo komut

Sonuç

Bu Linux komutları rehberi, temel ve ileri düzey komutları kapsayarak, Linux sistemlerinde daha etkili çalışmanıza yardımcı olacaktır. Her komutun man sayfalarını inceleyerek (örneğin, man ls) daha fazla bilgi edinebilirsiniz. Linux’un gücü, bu komutları birleştirerek karmaşık görevleri otomatikleştirme yeteneğinde yatar.

Unutmayın, Linux öğrenme süreci süreklidir ve pratik yapmak çok önemlidir. Komutları deneyerek ve farklı senaryolarda kullanarak becerilerinizi geliştirebilirsiniz. Ayrıca, Linux.org ve Linux Foundation gibi kaynaklardan faydalanarak bilgilerinizi güncel tutabilirsiniz.

Sık kullanılan Linux terminal ve bash komutları özet tablosu